Zehirli Fosfin Gazı Nedir Tarımda Kullanımı Ve Son Vakalar

Son günlerde yaşanan üzücü olaylarla tekrar gündeme gelen fosfin gazı, tarım sektöründe yaygın kullanılan yüksek derecede toksik bir maddedir. Renksiz ve kokusuz yapısıyla tehlikesini gizleyen bu gazın kullanım alanları ve olası riskleri uzmanlarca bir kez daha ele alınıyor.

Fosfin gazı kimyasal adıyla PH₃ olarak bilinir. Bu madde fosfor trihidrit şeklinde de anılmaktadır. Gaz, doğası gereği çok zehirli bir yapıya sahiptir. Özellikle tarım alanında büyük bir öneme sahiptir. Tahıl ve benzeri ürünlerin depolanması sırasında haşerelerden korunmak için kullanılır. Etkili bir fümigasyon yöntemi olarak tercih edilir.

Bu gazın en tehlikeli yanlarından biri renksiz ve saf hâldeyken kokusuz olmasıdır. Bu durum gazın ortamda varlığının fark edilmesini zorlaştırır. Ticari olarak üretilen bazı karışımlarda düşük seviyede sarımsak benzeri bir koku algılanabilir. Ancak bu koku her zaman güvenilir bir uyarı işareti oluşturmaz. Düşük konsantrasyonlarda bile insan sağlığı için ölümcül sonuçlar doğurabilir.

Fosfin Gazı Nerelerde Kullanılır

Fosfin gazının temel kullanım alanı tarım sektörüdür. Büyük ölçekli tahıl silolarında ya da depolama alanlarında zararlı böcekleri yok etmek için kullanılır. Bu gaz böceklerin yaşam döngüsünü tamamen durdurur. Gıda güvenliği açısından önemli bir koruma sağlar. Ayrıca bazı böcek ilaçlarının üretiminde de dolaylı olarak yer alabilir. Gazın bu etkinliği nedeniyle kullanımı sıkı denetim gerektirmektedir. Kontrolsüz veya hatalı uygulamalar ciddi çevresel ve sağlık riskleri yaratır.

Zehirlenme Vakalarında Fosfin Gazı Nasıl Tespit Edilir

Fosfin gazı solunum yoluyla vücuda girdiğinde hücrelerin oksijen kullanma kapasitesini ciddi şekilde engeller. Bu durum iç organlarda hızla hasara yol açar. Son günlerde yaşanan bazı aile ölümlerine ilişkin otopsi raporları bu gazın varlığına işaret etmiştir. Adli tıp incelemelerinde cesetlerde doğrudan zehirli madde bulunamaması dikkat çekmiştir. Ancak olay yerinden alınan bazı numunelerde fosfin gazı moleküllerine rastlanmıştır. Otel odası gibi kapalı alanlarda gazın yoğunlaştığı saptanmıştır. Bu durum ölüm nedeninin gaz zehirlenmesi olma ihtimalini güçlendirmiştir.

Olay yerinden alınan svap örnekleri bu gazın tespitinde kritik rol oynamıştır. Kan ve iç organ analizlerinde zehir bulunmaması olayın kaynağını değiştirmektedir. Zehirlenmenin gıda yoluyla değil hava yoluyla gerçekleştiğini göstermektedir. Bu tür vakalarda gazın kaynağının tespiti büyük önem taşır. Maddenin alüminyum fosfit gibi bileşiklerin reaksiyonu sonucu açığa çıkmış olabileceği düşünülmektedir.

Fosfin Gazı ile Çalışırken Alınması Gereken Önlemler Nelerdir

Yüksek toksisitesi nedeniyle fosfin gazı ile çalışacak profesyonellerin çok dikkatli olması gerekir. Gaz izleme sistemleri bu ortamlarda zorunlu ekipmanlardır. Çalışanların uygun kişisel koruyucu donanım kullanması şarttır. Solunum maskeleri ve özel kıyafetler hayati önem taşır. Tarım depo işletmecileri gaz uygulamaları öncesinde tam tahliye sağlamalıdır. Uygulama sonrası alanın yeterli süre havalandırılması gereklidir. Uzmanlar gaz sızıntısı olabilecek tüm kapalı alanlarda sürekli alarm sistemlerinin bulunmasını önermektedir. Bu önlemlerin ihmali maalesef ölümcül sonuçlar doğurabilmektedir. Halk arasında bu tür kimyasalların bilinçsizce kullanılması da büyük bir tehlikedir. Herkesin bu gazın riskleri hakkında bilgi sahibi olması gerekir. Güvenli depolama ve uygulama protokollerine uyulması gereklilik arz eder. Yetkili mercilerin bu tür zehirli maddelerin satış ve kullanımını sıkı bir şekilde kontrol etmesi beklenmektedir. Kamu sağlığını tehdit eden her türlü suistimalin önüne geçilmelidir.

Kaynaklar: Kaynak1 – Kaynak2 – Kaynak3