İpek ve İpekli Ürünlerin Yapım Aşamaları Neler? Koza Nasıl Yapılır?

İpek ve ipekli ürünlerin yapım aşamalarına bakıldığında;  öncelikle ipekböceğinin kendisini kozanın içerisine kapatarak koza ördüğü görülmektedir. Kozalar ortalama 80 derecelik bir suda ıslatılmaktadır ve sonrasında ipler toplanmalıdır. Toplanan ipler ile ipek ve ipekli ürünlerin yapımı gerçekleşmektedir.

Koza Örebilecek Olgunluğa Ulaşan İpekböceği Nasıl Anlaşılır?

İpekböceğinin koza örebilmesi için kehribar sarısı bir renk alması ve belirli bir olgunluğa erişmesi gereklidir. Dut yaprakları ile beslenmektedirler. 19 gün sonunda kuluçka dönemini bitirerek yumurtalarından çıkan tırtıllar, büyüyene kadar dört defa deri değiştirerek oldukça hızlı bir büyüme dönemi yaşamaktadırlar. Deri değiştirmelerine ise gömlek değiştirme adı verilmektedir. Kendi ağırlıkları kadar dut yaprakları yiyen ipekböceği tırtılları, ipek salgılamaya başladıklarında iştahtan kesilmektedirler. Başlarını yukarıya kaldırıp ileri geri sallamaya başladıklarında da koza için elverişli dal parçası aradıkları anlaşılmaktadır.

İpekböceği Kozasını Nasıl Yapar?

İpekböceği kozasının oluşumu için öncelikle ipekböceğinin vücudundaki bir çift bez tarafından zamk gibi yapışkan bir sıvı salgılanmaktadır. Kerevetlere sapı aşağı ve dalları da yukarı gelecek şekilde yerleştirilen kuru dalların üzerine ipekböceği tırmanmaktadır. Bu dallar meşeye, katırtırnağına ve funda dallarına ait olabilmektedir. Tırmandığı yerde kendisini askıya alarak koza örmeye başlamaktadır ve ipekböceği ördüğü kozanın içerisinde kalmaktadır. Bir hafta içerisinde ise koza ördüğü dallar bembeyaz olmaktadır. Kozanın dış kısmını yaptıktan sonra kendi vücudunun etrafını sarmaya başlayarak bu görüntüyü ortaya çıkartmaktadır. Kozanın içerisinde görünmeyecek bir hal almaktadır.

İpekböceği Kozasından İp Nasıl Elde Edilir?

Kozadan ip elde edebilmek için bazı kozalardan kelebek çıkması ve yumurta vermesi beklenmektedir. Bazı kozalarda ise ipekböceği koza içerisinde öldürülmektedir. Bu işleme boğma adı verilmektedir. Bunun yapılmasının nedeni ise; ipekböceğinin kozayı delerek çıkması durumunda ipeğe zarar verecek olması düşüncesidir. Yaklaşık 80 derecelik bir buharda ipekböceklerinin ölmesi sağlanabilmektedir. Boğma işlemi yapıldıktan sonra ise ipek ipliğinin liflerinin yapışmasını sağlayan ipek zamkı yumuşatılmalıdır. 70 ile 80 derece arası bir sıcaklıktaki suyun içerisine atarak bu yumuşatma işlemi yapılabilmektedir. Dıştaki ipekler elenirken, içteki ipekler çıkrıklara çekilmektedir ve çile haline getirilmektedir. İpek ve ipekli ürünlerin yapımına bu aşamadan sonra başlanmaktadır.

İpekböceği Kozasından Ne Kadar İp Elde Edilir?

İpekböceği kozasından çıkan ipe bakıldığında; tek bir kozadan 1.000 metre uzunluğunda ipek teli elde edildiği görülmektedir. İpekböceklerinin ömürleri 2 aydır ve bu 2 ayda; 20.000 ipekböceği, 600 kilo dut yaprağı tüketmektedir. Bu dut yaprakları ise yaklaşık 40 ağaca aittir.

İpekböceği İpliğinin Özellikleri Nelerdir?

İpek ipliğinin niteliklerine bakıldığında; sağlam bir lif yapısına sahip olduğu görülmektedir. Bu özelliği dolayısı ile ipek ve ipekli ürünlerin yapımında kullanılırken özellikle paraşüt ipi ve ameliyat ipliği yapımında tercih edilmektedir. Ayrıca hafif olma özelliği dolayısı ile de astronot kıyafetlerinde kullanılmaktadır. Soğukta sıcak, sıcakta soğuk tutma özelliği bulunan ipek; anti alerjen bir yapıdadır.