Küçük İşletmeler İçin Yeni Vergilendirme Düzenlemeleri ve Basit Usulün Geleceği

Resmi Gazete’de yayımlanan yeni düzenlemeler küçük esnafın vergilendirme yöntemlerini belirli ölçüde etkiliyor. Nüfusu az olan yerleşim yerlerindeki esnaflar için mevcut sistemin devam etmesi amaçlanıyor. Gerçek usule geçiş yapacak mükellefler için ise yeni kolaylıklar getirildi.

Vergilendirme sistemi içinde yer alan önemli bir bölüm olan küçük esnafın durumu yeni bir düzenleme ile yeniden ele alındı. Bu düzenlemeler Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Değişiklikler, özellikle kırsal bölgelerde faaliyet gösteren işletmelerin mali yüklerini hafifletmeyi hedefliyor.

Nüfusu iki binin altında kalan eski köy ve beldelerde iş yapan esnaflar için önemli bir karar alındı. Bu esnaflar, 1 Ocak 2026 tarihinden sonra da basit usulde vergilendirmeye devam edebilecekler. Başlangıçta daha geniş bir kesimin gerçek usule geçmesi planlanıyordu. Ancak gelen geri bildirimler ve kırsal kesimin korunması gerekliliği bu kararın daraltılmasına yol açtı. Bu sayede küçük yerleşim yerlerindeki işletmelerin kayıt tutma zorunluluğu, katma değer vergisi beyannamesi gibi ek yüklerden muafiyeti sürüyor.

Basit usul vergilendirme, işletmelerin muhasebe giderlerini düşürüyor. Bu durum küçük çaplı işletmelerin rekabet gücünü korumalarına destek oluyor. Yeni düzenleme, büyükşehir statüsü kazanmış illerde mahalleye dönüşen ancak nüfusu düşük kalan bölgeler için geçerli bulunuyor. Bu durum, yerel ekonomilerin istikrarına katkı sağlamayı amaçlıyor.

Öte yandan, büyükşehirlerdeki nüfusu otuz binin üzerindeki ilçelerde faaliyet gösteren küçük esnaflar için gerçek usulde vergilendirme uygulaması devam edecek. Bakkallar, berberler ve şehir içi yolcu taşımacılığı yapanlar gibi belirli meslek grupları bu kapsamda değerlendiriliyor. Bu durum vergi tabanının genişletilmesi hedefleriyle uyumlu bir adım olarak görülüyor. Kayıt dışı faaliyetlerle mücadele çabaları çerçevesinde bu ayrım yapıldığı anlaşılıyor.

Gerçek usulde vergilendirmeye geçiş yapacak mükellefler için de yeni kolaylaştırıcı adımlar atıldı. Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanan tebliğ ile bu geçiş süreci kolaylaştırıldı. 1 Ocak 2026’dan itibaren gerçek usule tabi olacak mükelleflerin bazı idari yükümlülükleri hafifletildi.

Bu kolaylıklar arasında Defter-Beyan Sistemi üzerinden yürütülen işlemlerle ilgili düzenlemeler yer alıyor. İşletme hesabı esasına göre defter tutulan süre boyunca bazı süreçlerin bağlı oldukları meslek odaları ve birlikler aracılığıyla yürütülmesine imkan tanındı. Bu düzenleme, mükelleflerin yeni sisteme daha rahat adapte olmalarına yardımcı olmayı hedefliyor.

Bu vergilendirme değişiklikleri, genel olarak kayıtlı ekonomiyi güçlendirmeyi amaçlayan daha geniş bir çerçevenin parçasıdır. Sadece coğrafi konum ve nüfus kriterleri değil, aynı zamanda faaliyet türleri de vergilendirme şeklini belirliyor. Bu dengeli yaklaşım, hem büyük şehirlerdeki ticari hareketliliği düzenlemeyi hem de kırsal alandaki küçük işletmeleri korumayı amaçlıyor.

Basit usulden gerçek usule geçiş için tanınan kolaylıklar nelerdir?

Gerçek usule geçecek mükellefler için kayıt ve beyanname verme gibi işlemlerde kolaylıklar sağlandı. Bu kolaylıklar Defter-Beyan Sistemi üzerindeki yükümlülükleri kapsıyor. Esasen bu geçiş sürecinde karşılaşılabilecek idari zorlukları azaltmak temel amaç olarak öne çıkıyor. Meslek odaları ve birlikler aracılığıyla yürütülebilecek işlemler bu kolaylaştırmanın bir parçasıdır.

Nüfusu iki binin altında kalan eski yerleşim yerlerindeki vergilendirme durumu ne olacak?

Nüfusu iki binin altında kalan ve daha önce köy veya belde olan yerleşim yerlerindeki esnaflar basit usulde vergilendirmeye devam edecek. Bu durum 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren de geçerli olacak. Bu karar, küçük yerleşim yerlerindeki işletmelerin finansal yükünü hafifletmeye odaklanmıştır. Şehir içi yolcu taşımacılığı yapanlar bu kapsam dışında tutulmuştur.

Yeni düzenlemeler ile hangi küçük esnaflar gerçek usule geçiş yapacak?

Büyükşehir belediyesi olan illerin otuz binin üzerindeki nüfusa sahip ilçelerinde faaliyet gösteren esnaflar gerçek usulde vergilendirilecek. Bakkal, berber gibi geleneksel küçük işletmeler ile şehir içi yolcu taşımacılığı yapan mükellefler bu kategoriye dahil edilebilir. Kriterler, büyük ölçekli yerleşim yerlerindeki ticari yapıyı esas almaktadır. Bu ayrım, vergi adaletini sağlamayı amaçlayan bir yaklaşımdır.

Kaynaklar: Kaynak1 – Kaynak2