Franchising (Frençayzing) bir markanın işletim hakkını anlaşmaya bağlı olarak belirli sürede kiralama işlemidir. Bu işlem ile birlikte işi veren firma, bayi alan kişiye işin yönetim ve organizasyon kısımları ile ilgili her türlü bilgi desteği, eğitim ve ayrıcalığı tanır.
Kısaca franchising işi, tanınmış ve kendini ispat etmiş bir markanın karşılıklı güven ilişkisi içinde, anlaşmada belirtilen para miktarları karşılığında işletme sahibi kişilere verdiği bayiliktir.
Yani parası olan herhangi biri x markasının işletim hakkını belirli bir para karşılığında belirli bir süre kiralayabildiği ve kullanabildiği karşılıklı iş anlaşması sistemine franchising denir.
İçindekiler
Franchising Anlaşması Tarafları Kimlerdir?
Franchising anlaşması tarafları özel isimler ile tanımlanır. Marka isim ve kullanım hakkını veren tarafa franchisor adı verilir. Marka isim ve kullanım hakkını belirli bir para karşılığı belirli bir süreliğine alan kişiye de franchisee denir.
Franchisee, markanın kullanım haklarını, satış haklarını, iş yapma tekniklerini anlaşmada belirlenen oranlar doğrultusunda şirketten alan kişidir. Bu işlem sayesinde küçük yatırımcılar dünyaca ünlü markaların işletim hakları altında kar edebilir ve müşteri profilini rahatlıkla oluşturabilir.
Marka kullanım haklarını belirli bir bedel karşılığında belirli bir süreliğine satan kişi yani franchisor ise markasının daha geniş kitlelere ulaşmasını bu sistem sayesinde kolaylıkla başarabilir. Ayrıca franchisor kişi kendi hiçbir iş gücü harcamadan markasının kullanım yerlerini ve tanınırlığını genişletmiş olur.
Franchising Anlaşması Türleri Nelerdir?
Franchising anlaşması türleri 2 tür olarak göze çarpar. Bu türler şunlardır:
Ürün ve Marka Franchising’i: Bu franchising sisteminde satıcı kişi kendini üretici firma ile özdeşleştirmeye çalışır. Bu sistemde asıl önemli olan belirli bir marka adı ya da ticari unvan kullanılmasıdır.
Tüm bunların yanında isim ve kullanım hakkını veren firma, işletici kişi üzerinde geniş ve sürekli bir denetim yapma hakkına sahiptir. Ayrıca üretim süreçleri de tamamen firma sorumluluğundadır. Bayilik alan kişi sadece çok kısıtlı alanlarda üretim sürecine dahil olabilir.
Bu franchising türüne örnek olarak başlıca otomobil ve kamyon satıcıları, benzin istasyonları ve meşrubat üreticileri verilebilir.
İşletme Sistemi Franchising’i: Bu sistemde ise, firma ve satıcı arasında sadece ürün, servis ve marka kapsamı değil bir bütün olarak işletme anlayışı vardır.
Bu franchising sistemi türüne örnek olarak oteller, restoranlar, perakende satış mağazaları, kiralama ve danışmanlık hizmeti verilen firmalar verilebilir.
Franchising Alırken Nelere Dikkat Edilmelidir?
- Şirketin öncelikli amacı ürününü ya da hizmetini satmak olmalıdır.
- Şirket satış kanalı olarak herkesten önce franchise verdiği kişiyi kullanmalıdır.
- Şirketin ürettiği malın ya da verdiği hizmetin bir pazarı olmalıdır.
- Marka kendini kanıtlamış ve bilinir bir marka olmalıdır.
- Franchisor şirket gerektiği durumlarda çalışanlara her türlü eğitimi sağlamalıdır.
- Franchisor şirketin franchise verdiği kişiler ile ilişkileri iyi olmalıdır.
Franchising Alan Kişinin Avantajları Nelerdir?
- Kendini kanıtlamış bir firmanın kullanım haklarını aldığı için müşteri profili hazırdır.
- Mal temini ve ürün çeşitliliği konusunda sıkıntı çekmeyecektir.
- Kurulan işe bağlı olarak ödemelerde vade açısından bir sorun yaşamayacaktır.
- Anlaşma yapılan şirketin her türlü hukuki haklarından faydanalabilir.
- Bankalar ile yapılacak her türlü hizmet alışverişinde kurumun adından dolayı avantaj sağlayacaktır.
Franchising Veren Firmanın Avantajları Nelerdir?
- Hiçbir altyapı, kuruluş ve sabit gider masrafı ödemeyecektir.
- Kurulan hiçbir şubenin idari ve işletme problemleriyle ilgilenmeyecektir.
- Firma kurulması, çalışan gelirleri ve işletme giderleri ödemeyecektir.
- Hiçbir gider ödememiş olmasına rağmen, isim hakkı kullanımında dolayı gelir elde edecektir.
Franchising Alan Kişinin Dezavantajları Nelerdir?
- Şirket tarafından koyulan kurallara uymak zorunda olacağı için hiçbir yenilik, değişiklik yapma hakkı yoktur.
- Ödemelerin iyi hesaplanmaması durumunda kardan zarar edilmesi söz konusudur.
Franchising Veren Firmanın Dezavantajları Nelerdir?
- Firmanın çeşitli isimler altında tahsil edeceği paranın alınamama riski vardır. Bu nedenden dolayı iş takibini iyi yapması gerekir.
- Şubeleri açtığın ilin ve bölgenin kurallarına göre ürünlerini ve hizmetlerini ayarlaması gerekir. Bu da bazı durumlarda bir süreliğine zarar etmek anlamına gelebilir.
